เห็ดสมุนไพร “มหัศจรรย์เห็ด เห็ดมหัศจรรย์”
ปัจจุบันแนวโน้มผู้สูงอายุในโลกและในประเทศไทยมีมากขึ้นรวมทั้งจำนวนผู้ป่วยด้วยโรคร้ายแรงหลายชนิดเพิ่มมากขึ้น โดยเฉพาะผู้ป่วยโรคมะเร็งมีจำนวนมากเป็นอับดับหนึ่งของโลกและของประเทศไทย รองลงมา ได้แก่ โรคหัวใจ โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โรคไต เป็นต้น จึงเป็นกระแสให้เกิดการแพทย์เชิงป้องกันโดยเน้นไปที่สมุนไพรและอาหารเสริมสุขภาพต่าง ๆ
เห็ดหลายชนิดที่มีฤทธิ์ทางสมุนไพรหรือเรียกว่าเห็ดเป็นยา เห็ดเป็นยาได้อย่างไร? ความมหัศจรรย์ของเห็ดอยู่ที่มีความสามารถในการออกฤทธิ์ทางชีวภาพได้มากมาย ได้แก่
-ฤทธิ์ในการต้านเชื้อ แบคทีเรีย ไวรัส เชื้อรา และโปรโตซัว
-ฤทธิ์ทางชีวภาพในการต้านอนุมูลอิสระ ซึ่งช่วยชะลอความชรา
-ฤทธิ์ทางชีวภาพในการต้านมะเร็งและเนื้องอก โดยเฉพาะ β-glucan ซึ่งพบในเห็ดทุกชนิดเพียงแต่ปริมาณมากน้อยต่างกัน
-ฤทธิ์ทางชีวภาพอื่น ๆ เช่น กดภูมิคุ้มกันได้ด้วยจึงช่วยในการรักษาโรคภูมิแพ้ ลดระดับคอเลสเตอรอลในเลือดซึ่งเป็นสาเหตุของโรคหลอดเลือดหัวใจตีบตัน ลดระดับน้ำตาลในเลือดซึ่งเป็นสาเหตุของโรคเบาหวาน และบางชนิดมีฤทธิ์ต้านการอักเสบได้ เป็นต้น
เห็ดเป็นยาเหล่านี้ในต่างประเทศ เช่น สหรัฐอเมริกา จีน ญี่ปุ่น เกาหลี ไต้หวัน มาเลเซีย มีการผลิตเป็นอุตสาหกรรมเพื่อนำมาสกัดสารสำคัญแล้วนำไปทำเป็นผลิตภัณฑ์เสริมสุขภาพ โดยแต่ละบริษัทจะมีห้องปฏิบัติการของตนเองเพื่อตรวจสอบคุณภาพของผลิตภัณฑ์ โดยผ่านการรับรองมาตรฐานจากหน่วยงานภายนอก ซึ่งในประเทศไทยมีการทำฟาร์มเห็ดเหล่านี้เช่นกัน แต่การนำไปทำเป็นผลิตภัณฑ์อาหารเสริมสุขภาพนั้น ไม่ได้มีการตรวจสอบระดับปริมาณสารออกฤทธิ์ว่ามีมากน้อยแค่ไหนจึงขาดความน่าเชื่อถือและเป็นความเสี่ยงของผู้บริโภคที่จะได้ผลิตภัณฑ์คุณภาพต่ำ
อย่างไรก็ตามในเชิงสมุนไพรจะไม่เน้นไปที่สารออกฤทธิ์ชนิดใดชนิดหนึ่งเท่านั้น การใช้เห็ดเป็นยาในทางสมุนไพรจะมองภาพรวมของสารที่มีในเห็ดทั้งหมดเป็นสำคัญ แต่ในการศึกษาวิจัยทางวิทยาศาสตร์สมัยใหม่การวิเคราะห์สารทุกชนิดในเห็ดเป็นไปได้ยากและสิ้นเปลืองค่าใช้จ่ายมาก ดังนั้นการศึกษาวิจัยจึงเลือกวิเคราะห์สารออกฤทธิ์บางชนิดหรือสารที่มีปริมาณมากเป็นสำคัญ และใช้เป็นเกณฑ์ในการกำหนดคุณภาพและราคาของเห็ดเป็นยาเหล่านี้ด้วย
โดยความร่วมมือทางวิชาการกับสาขาวิชาวิทยาศาสตร์ประยุกต์และเทคโนโลยีชีวภาพ
คณะอุตสาหกรรมการเกษตร มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลตะวันออก วิทยาเขตจันทบุรี
